Ketting smeren en onderhoud

ketting smeren smeersysteem waarmee kettingvet

De meeste motoren hebben ze: een set tandwielen (of eigenlijk kettingwielen) en een ketting. Hoe verzorg je deze het beste? En waarmee?
Op zich kan iedereen dit en iedereen zou het ook moeten doen. Toch zien we dat er vaak te weinig wordt gesmeerd. Hieronder geven we alle informatie en de beste opties voor kettingonderhoud. Nu is er echt geen reden meer om niet te vetten.

Hoe lang gaat een ketting mee?

Dat is misschien wel de meest gestelde vraag in onze showroom. Het antwoord is bijna zo simpel als dit: Zo lang je zelf wil. Dat is een raar antwoord toch? Maar wij komen ketting/tandwielsets tegen die nog geen 10.000km hebben gedraaid en al volledig af en versleten zijn. Deze sets hebben weinig tot geen kettingvet gekregen van hun eigenaar. En we hebben sets gezien die ruim 70.000km gedraaid hebben en nog niet vervangen hoeven te worden. Dit soort sets zijn van een zeer zorgzame eigenaar of voorzien van een smeersysteem. Dus: wil je lang met je set doen, dan moet je veel smeren.
Wij monteren altijd A-kwaliteit sets, dat scheelt ook absoluut in de levensduur. Daarnaast zijn er natuurlijk ook Chinese imitatie sets op de markt, dan lijkt de lage prijs een goed argument maar de levensduur zal anders bewijzen.

Waarmee smeren

Castrol kettingvet spuitbus

De meest gebruikte methode om te smeren is nog steeds de spuitbus kettingspray. Het voordeel hiervan is dat je goed kunt richten, snel klaar bent, je handen schoon blijven en het blijft goed op de ketting zitten. Hoewel dat laatste wel afhankelijk is van de kwaliteit die je koopt. Nadelen: het is relatief duur en je spuit er ook wel eens naast, vloer vet, band vies, etc.
Zeer goede kettingsprays in een spuitbus zijn Castrol Chain Spray en de S100 kettingsprays, uiteraard op voorraad in de winkel. We hebben overigens ook de S100 Kettingspray spatbeschermer in de winkel, een handig hulpmiddel om zonder te spetteren je ketting te smeren!


Een andere optie is de pot vet met een kwast. Dit is een stuk goedkoper en je de ketting is meestal wat vetter. Hierdoor heb je wel wat meer kans dat er vet tijdens het rijden af vliegt (fling-off). Met name als je veel rijdt (en veel moet smeren) is dit een goedkopere optie. Het aanbrengen gaat gecontroleerd, je vloer blijft meestal wel schoon.
Een voorbeeld van een goede pot universeel vet wat ook prima op je ketting kan is Keenol. Het blijft goed kleven en heeft prima vochtafstotende eigenschappen. Op voorraad in de winkel.

Smeren doe je altijd op een warme ketting.

Vet of Dry

S100 kettingvet dry lube droog vet spray

Tegenwoordig is er ook ‘droog’ ketting-smeermiddel op de markt (dry lubes), het voordeel is dat het minder troep geeft aan de achterzijde van je motor. Als je een dure goudkleurige ketting hebt aangeschaft is het ook wel lekker dat je er geen witte laag overheen hoeft te smeren maar met een kleurloze substantie kunt smeren. Nadeel is dat er veel merken en soorten zijn die niet de smering behalen die kettingvet behaald, en de ingrediënten kunnen nog wel eens slecht zijn voor aluminium en of kunststof. Gelukkig is daarvoor ook S100 droog kettingvet, wél goed en veilig! Op voorraad in de winkel.

Waar moet de kettingspray aan voldoen

Het lijkt zo gemakkelijk maar kettingspray is best geavanceerd spul. Het moet diverse eigenschappen hebben zoals: Smeervermogen, afslinger-bestendig, weinig vuil aanhechting, waterafstotend, corrosiebescherming en kruipvermogen. Daarnaast mag het geen rubber van de o/x-ringen aantasten en niet schadelijk zijn voor je lak. Nu snap je dat kettingspray duurder is dan een flesje vloeibaar rijwielolie voor je fiets.

Hoe moet je smeren

Heb je een middenbok dan heb je mazzel, zet de motor op de middenbok, voorzie de binnenzijde van de ketting van wat vet, geef een slinger aan het achterwiel en voorzie het volgende stuk ketting van vet. Net zolang tot je rond bent geweest.
Heb je geen middenstandaard dan ontkom je er niet aan om je motor telkens een beetje te verschuiven en telkens een stuk ketting te smeren. Er zijn ook manieren om de motor naar je toe te kantelen om het achterwiel te draaien, dit vergt oefening en leggen we je graag uit in de werkplaats.

Hoe vaak invetten?

Afhankelijk van de kwaliteit van je kettingspray! Maar ongeveer elke 300 km insmeren én na een regenbui is een goede richtlijn. Doe dit na een rit zodat de ketting warm is en het vet goed kan hechten. Voorzie de binnenzijde van de ketting van voldoende vet, de buitenzijde mag ook gerust wat vet krijgen. Heel veel vet erop smeren heeft geen zin, dit wordt er bij de eerste rit al uit geperst en vliegt eraf.

Wanneer is de ketting vet genoeg?

Een goede controle methode is als volgt: haal je wijsvinger over een roller van je ketting. Zit er nu op de top van je wijsvinger een grijs veegje dan is je ketting precies vet genoeg. Een dikke zwarte streep betekent dat je ketting iets te vet is, ook goed, je hoeft alleen even niet te smeren. Zit er niets danwel roest op je vinger dan kun je gelijk gaan smeren.

Een gesmeerde ketting heeft minder weerstand dus rij je ook zuiniger.

Automatisch smeren

OSCO – One Second Chain Oiler

De allerbeste optie is een kettingsmeersysteem installeren op je motor. Je monteert een klein olie-reservoir op je motor en een klein tuitje (nozzle) boven je ketting. Op het reservoir zit meestal een plunjer, trek eraan en langzaam zullen druppels olie op je ketting druppelen. Daarmee kun je, zelfs tijdens het rijden, je ketting smeren. Er zijn best veel verschillende merken en varianten op de markt; eenvoudige handmatige bediening, elektronische op snelheid gestuurde, en zelfs volledig gps gestuurde modellen van het merk Pro-oiler. Wij monteren meestal een handmatige variant van OSCO-oiler of Scott-oiler. Iets goedkoper, snel gemonteerd en werken prima. De hoeveelheid (speciale) olie die je verbruikt is minimaal, je smeert heel precies en effectief. We adviseren om minimaal bij elke tankbeurt even het druppelmechanisme te trekken/draaien. Na het activeren van het druppelen moet je nog wel een stukje rijden zodat de olie zich verspreid over de ketting, anders tref je een plasje olie onder je motor aan.
Rij je veel kilometers dan is dit een must-have, rij je weinig dan is dit een handige accessoire die jouw motor leuker maakt. Bakker Motors kan ook op jouw motor een mooi plekje vinden voor de montage van een smeersysteem.

Schoonmaken

Al dat smeren heeft wel een keerzijde en dat is dat de achterkant van je motor altijd vies vet is, als je dit een beetje bijhoudt is het niet zoveel werk. Maar een woon-werk rijder zal wel wat meer tijd nodig hebben. Het beste product om schoon te maken is kettingreiniger. Voor je velg of achterbrug gewoon op een doekje smeren en schoonwrijven. De ketting zelf hoeft niet per se vaak schoongemaakt te worden. Periodiek – zeg 1x per seizoen – kun je dit het beste doen door de ketting in te spuiten met speciale kettingreiniger zoals bijvoorbeeld S100 of Muc-Off kettingreiniger (op voorraad in de winkel). Even laten inweken en daarna schoon wrijven met een oude handdoek, eventueel herhalen. Als je het echt goed wilt aanpakken gebruik je een speciale kettingborstel, deze hebben we op voorraad in de winkel.

Maak de ketting nooit schoon met ontvettende middelen als terpentine of benzine, dit tast de rubber afsluitringen in je ketting aan. Nadat je ketting schoon is voorzie je die natuurlijk weer van een nieuw laagje vet.

Wanneer is een ketting versleten?

Kettingspanner met replace aanduiding

Horen, zien en voelen.
Er zijn verschillende manieren om een versleten ketting/tandwiel te herkennen. Ten eerste kun je het horen, een beetje hol geratel zegt ons vaak genoeg.
Op veel motoren is een ketting-slijt-indicator bij het stel-mechanisme op de achterbrug. Als een ketting meerdere malen is gesteld zie je de indicator voorbij het ‘Replace’ punt komen. Tijd voor een nieuwe set! Ook aan het achtertandwiel zelf is goed te zien of deze versleten is, scherpe punten of ovale inkepingen duiden op vervanging.

ketting smeren versleten
Deze ketting komt ruim los van het tandwiel, dus versleten.


Je kunt ook voelen of een ketting is versleten: als de ketting aan de achterzijde los te trekken is van het tandwiel wordt het tijd voor een nieuwe. Daarnaast kan een versleten of slecht onderhouden tandwiel/ketting ook vaak gedeeltes hebben waarin de schakels niet meer lekker meebewegen. De ketting kan dan op een punt heel strak staan en met 1 slag aan het achterwiel weer slap hangen. Dat is vaak einde oefening en een nieuwe set moet gemonteerd worden. Heb je geen zin in om het zelf te controleren (de kans op vieze vingers is groot!) of twijfel je, dan kom je maar langsrijden.
Bakker Motors kan ketting-sets voor alle merken en modellen leveren en monteren.

Voor op reis hebben we ook mini kettingspray’s, passen zo onder je zadel, topkoffer of tanktas en je hebt voldoende om een weekje buitenland lekker door te kunnen smeren. De handige S100 of Castrol Chain wax 100ml spuitbus.

Castrol Chain Wax 100ml mini

De grote kettingspray test

Oei, daar gaan we weer, een grote kettingspray test in een motorblad. Zeer leuke test maar er zijn 2 dingen die vraagtekens opriepen. Ten eerste is 1 van de drie testcentra tevens het laboratorium van het winnende merk… is dit dan nog onafhankelijk? Daarnaast zijn ze een, in Nederland, zeer belangrijk onderdeel vergeten te testen: hoe houdt de kettingspray zich in de regen of na een wasbeurt van je motor. Als dat getest zou zijn had je misschien een andere uitslag hebben gekregen. Overigens zijn de winnaars (S100 en Castrol) gewoon in onze winkel te koop!

O, Z en X-ring ketting

Dit zegt alleen iets over de gebruikte afdichtrubber van elke schakel/roller. Die ringen zorgen ervoor dat het vet (ingebouwde smering) wat aan de inwendige binnenzijde van de ketting in de fabriek is aangebracht opgesloten blijft. De vorm van die afsluitring is tegenwoordig meestal een X wat als voordeel heeft dat het aan 4 kanten strakker afsluit. Zo blijft het ‘fabrieks-vet’ binnen en het vuil buiten. De O-ring wordt niet veel meer gebruikt.

Nog beter

S100 High End kettingspray

S100 heeft tegenwoordig ook kettingsmeervet voor wie nog hogere eisen stelt. Door wrijving wordt je ketting warm met in sommige gevallen het gevolg dat het smeer wegsmelt. Denk hierbij wel aan circuitgebruik of lange stukken snelweg. De S100 High End kettingspray is extreem effectief in zware omstandigheden. Als je high-performance van je motor vergt moet je kettingspray dat ook zijn. Overigens presteert deze spray op bijna alle vlakken beter dan de beste-uit-de-test S100 witte spray.

Overige kettingzaken

Het stellen of spannen van de ketting, de verschillende soorten kettingen, open ketting, schalmen, rollers, sluitschakels, gouden kettingen, visjes, verschillen en het beste merk bespreken we in een toekomstig bericht… misschien, ooit, als het zo uitkomt dan, er tijd voor is, wellicht. 🙂